Presenteerde Baudet “vijf onwaarheden” tijdens uitzending OP1?
Volgens de NPO zou Baudet ‘5 onwaarheden’ hebben verkondigd over Corona.
Die ‘5 onwaarheden’ kloppen echter wél! Hier de uitgebreide toelichting.
Volgens een ‘factcheck’ van de NPO zou FVD-leider Thierry Baudet “vijf onwaarheden” over Corona hebben uitgedragen tijdens zijn recente optreden bij OP1. EenVandaag-presentatrice Suzanne Bosman wijdde er, samen met Lammert de Bruin, een hele radio-uitzending aan. De uitspraken die volgens het programma niet klopten, kloppen echter wél! Hieronder een uitgebreide toelichting.
Uitspraak 1: “Onder de 70 is er eigenlijk niks aan de hand.”
Om in kaart te brengen waar het gevaar van Corona nu precies in zit, moeten we uiteraard (onder meer) kijken naar de leeftijd van de ernstig zieken. Baudet stelde bij OP1 dat de kans dat je ernstig ziek wordt van Corona indien je jonger bent dan 70, extreem klein is. Volgens EenVandaag is deze uitspraak onwaar. Het programma laat epidemioloog Frits Rosendaal reageren: "Het is zeker zo dat hoe ouder mensen zijn, hoe hoger de sterfte. Dat is bij heel veel ziektes het geval. Maar op het ogenblik liggen de ziekenhuizen vol met mensen tussen de 55 en 70."
Dat de ziekenhuizen ‘vol’ zouden liggen met mensen in die leeftijdsgroep is onjuist. Maar daarnaast is het een ander onderwerp. Waar het hier in de eerste plaats om gaat is welke groepen nu voornamelijk sterven aan Corona. In het jaar 2020 overleden in totaal zo’n 600 van de 14 miljoen mensen onder de 65 aan Corona (0,003%). Ter vergelijking: ieder jaar sterven gemiddeld 700 mensen aan een auto-ongeluk. Veruit het overgrote deel van de bevolking loopt dus volstrekt geen gevaar.
Niettemin klopt het natuurlijk dat er een aantal mensen tussen de 55 en de 70 in het ziekenhuis liggen. Maar ook dit moeten we in perspectief plaatsen. In totaal liggen thans 1.821 mensen in het ziekenhuis met Corona (dat is 0,01% van de bevolking). 71% van de patiënten in het ziekenhuis is ouder dan 60 jaar.1
Slechts een heel gering percentage van de bevolking heeft dus de kans om door Corona in het ziekenhuis te belanden en een nóg kleiner percentage van de bevolking loopt daadwerkelijk risico eraan te overlijden. De door de NPO betwiste uitspraak klopt dus wel degelijk. Onder de 70 is er vrijwel niets aan de hand en hoeven mensen zich totaal geen zorgen te maken.
Uitspraak 2: “Je kunt kwetsbare groepen gericht beschermen”
De tweede uitspraak van Baudet die volgens EenVandaag ‘onwaar’ zou zijn ging over het gericht beschermen van kwetsbaren. Niet heel het land op slot, maar degenen die risico lopen speciale aandacht geven. Maatwerk. Opnieuw reageert Frits Rosendaal. Hij stelt allereerst dat “als je een enorme epidemie onder jongeren krijgt, dan zullen daar ook jongeren worden opgenomen in het ziekenhuis en zal een aantal overlijden.”
Met andere woorden: gericht bepaalde groepen beschermen is onmogelijk, omdat niet-vatbare groepen in de toekomst plotseling tóch ineens vatbaar kunnen worden voor Corona. Een merkwaardige redenering. Want volgens álle analyses over Corona is het virus niet of nauwelijks gevaarlijk voor jongeren. In 2020 overleden slechts 7 mensen onder de 30 aan Corona. Dat is nog geen 0,0003% van alle jongeren. Ook worden er nauwelijks mensen onder de 30 opgenomen in het ziekenhuis.2
Het presenteren van een volstrekt niet-realistische eventualiteit wordt in de retorica geschaard onder de drogredenen. ‘Als morgen het cement van alle huizen verdwijnt stort de stad in.’ Daar kun je geen beleid op maken. Een extreem onwaarschijnlijke, toekomstige variant van Corona die het specifiek heeft gericht op jongeren is natuurlijk nooit volledig uit te sluiten. Hetzelfde geldt voor de mogelijkheid dat een meteoriet de aarde raakt of een speciale houtworm ineens alle bomen omknaagt. Maar realistisch of aannemelijk is het niet.
Daarnaast kan Rosendaal zich niet voorstellen dat je voor bepaalde mensen andere voorzieningen treft dan voor anderen. Het zou in zijn ogen immers gaan om miljoenen potentieel kwetsbare mensen. "Dat zie je al in verpleeghuizen, daar zitten mensen redelijk geïsoleerd. Maar er komen mensen werken en op bezoek, dus is het virus daar binnengekomen. Totale isolatie, dat gaat helemaal niet."
Op zichzelf klopt het dat ‘totale isolatie’ van kwetsbare groepen niet gaat. Maar betekent dit dat we dan maar een totale isolatie van de samenleving als geheel moeten nastreven? Natuurlijk niet. In navolging van de Amerikaanse epidemioloog David Katz werkte in Nederland ook Leon de Winter een vorm van ‘tweestromen-samenleving’ uit: “In de maatregelen van ons kabinet wordt op geen enkele manier genuanceerd. Iedereen wordt aan dezelfde restricties onderworpen terwijl dat, zeker nu de cijfers over risicogroepen bekend zijn, niet nodig is.”
Hij vervolgt: “Wat hadden de experts bij het RIVM moeten doen? Zij hadden moeten voorstellen dat iedereen online een lijst met vragen over leeftijd, gezondheid, beroep en dergelijke zou invullen; de GGD, huisartsen en hun assistenten hadden hierbij eventueel ingezet kunnen worden. Op deze manier had elk individu zijn eigen specifieke vrijheden en grenzen vastgesteld aan de hand van Katz’ schema. Zo was voorkomen dat de horeca, de reisbranche, de kunsten, de festivals, alle fenomenen die cruciaal zijn voor ons welbevinden, verwoest werden, zoals nu feitelijk het geval is. Tegelijkertijd had het kabinet de risicogroepen, waartoe ik zelf behoor, vrijheden kunnen geven die nu ontbreken: er hadden bijvoorbeeld op treinverbindingen coupés gereserveerd kunnen worden voor risicogroepen. Er had een strikte richtlijn gegeven kunnen worden voor twee dagdelen winkel-, strand-, restaurantbezoek per week exclusief voor risicogroepen. Ik ken ouderen die al maanden thuiszitten omdat ze voor alles en iedereen bang zijn – met een beetje meer inlevingsvermogen had dit voorkomen kunnen worden.”
Uitspraak 3: “Meer dan 98 procent van de mensen die Corona krijgt, heeft vrijwel geen klachten”
Ook zou de uitspraak dat 98 procent van de mensen die Corona krijgen, vrijwel geen klachten hebben volgens EenVandaag onjuist zijn. Maar deze uitspraak is gebaseerd op data van het RIVM zélf. Bij zijn toelichtingen in de Tweede Kamer heeft Jaap van Dissel meermaals de volgende grafiek laten zien:
Een misleidende grafiek, omdat 98% in werkelijkheid een veel groter deel van de piramide vormt. Gecorrigeerd voor die (opzettelijke?) fouten, zou de piramide er alsvolgt uitzien:
Epidemioloog Frits Rosendaal licht het standpunt van het NPO-programma toe: “Veel mensen die Corona krijgen, worden flink ziek. Ze liggen enige dagen tot een week in bed, sommige mensen houden nog langere tijd klachten. Tegen de 10 procent wordt echt goed ziek en daarbij hoort de groep mensen die wordt opgenomen in het ziekenhuis. Een deel daarvan moet naar de ic en daarvan overlijdt ook een deel.”
Zeker. Een deel wordt ‘echt goed ziek’. Welk deel? Een klein deel. En wat verstaan we onder ‘echt goed ziek’? Enkele dagen koorts, hoesten, verstopte neus?
De formulering van Rosendaal is opvallend suggestief. Door te stellen dat 10% ‘echt goed ziek’ wordt, en vervolgens de percentages van ziekenhuisopnames en overlijden achterwege te laten, wekt Rosendaal de suggestie dat de ziekenhuisopnames een groot deel van die 10% betreffen. Volgens de cijfers van het RIVM hoeft echter slechts 1,5 procent van de zieken daadwerkelijk opgenomen te worden in het ziekenhuis. Maar 0,35 procent heeft IC-behandeling nodig.
Ook deze uitspraak van Baudet is dus gewoon waar.
Uitspraak 4: “Er is geen oversterfte tijdens de Coronacrisis”
Dan de oversterfte. Baudet stelde dat er netto nauwelijks oversterfte is geweest in 2020. Volgens Rosendaal klopt dat niet. Hij noemt de uitspraak van Baudet “onbegrijpelijk”. Rosendaal vervolgt: “Het CBS houdt de cijfers bij. We hebben in het voorjaar gezien dat er een piek was van oversterfte van ongeveer 10.000 mensen.”
Op zichzelf klopt het dat er een relatieve ‘piek’ was in het voorjaar. Maar dat zegt nog niets over de totale sterfte in 2020. Eerder maakten wij al een statistische analyse van de sterftecijfers. In het jaar 2019 overleden minder mensen dan gemiddeld. Dit is te verklaren door het uitzonderlijk milde griepseizoen van dat jaar. Tevens is de Nederlandse bevolking sterk aan het vergrijzen: ieder jaar overlijden daarom meer mensen. Als je de ondersterfte van 2019 in overweging neemt, en rekening houdt met de sterk vergrijzende bevolking, verdwijnt de oversterfte van 2020 volledig ten opzichte van eerdere jaren.
Vervolgens suggereert Rosendaal dat het relatief beperkte sterftecijfer zou komen door de maatregelen. "Wij kunnen de sterfte nu rond 1 procent houden, maar het had nog veel erger kunnen zijn, als we niet de maatregelen hadden gehad.” Klopt dat? Waarschijnlijk niet. Het wetenschappelijk bewijs dat lockdowns niet werken stapelt zich op. Meer dan twintig wetenschappelijke papers werden inmiddels al geschreven waarin het effect van lockdowns geheel - of vrijwel geheel - nihil blijkt te zijn.3 Meerdere onderzoeken wijzen uit dat de groei van het aantal nieuwe sterfgevallen al afnam op het moment dat de lockdowns werden ingesteld. Ook zijn meerdere modellen gemaakt die de overlijdenscijfers van verschillende landen vergelijken. Die modellen laten zien dat ongeveer hetzelfde aantal doden te verwachten was geweest als er geen lockdown was ingesteld. Tevens zijn er vergelijkingen gemaakt tussen landen of regio’s binnen landen waar verschillende maatregelen (of zelfs geen maatregelen) zijn ingesteld. Ook die vergelijkingen onderschrijven deze bevindingen. Met andere woorden: het virus lijkt vooral een natuurlijk verloop te kennen dat grotendeels losstaat van eventuele maatregelen.
Dit wordt mogelijk verklaard door het feit dat groepsimmuniteit wellicht aanzienlijk eerder wordt bereikt dan door overheden tot nu toe werd geschat. Het RIVM schat bijvoorbeeld dat ten minste 50 tot 60% van de bevolking besmet moet zijn geweest (of moet zijn gevaccineerd) om groepsimmuniteit te bereiken. Meerdere studies wijzen echter uit dat de daadwerkelijke drempel tussen de 15 en 20% ligt. De verspreiding van Corona vlakt daarom mogelijk veel sneller af dan men in eerste instantie dacht, wat betekent dat de verspreiding van het virus snel (en uit zichzelf) weer stopt. Dit zou verklaren waarom er geen exponentiële verspreiding plaatsvindt - in weerwil van wat Rosanne Hertzberger bij OP1 beweerde.
Ondertussen lijken lockdowns daarentegen wél meer besmettingen te veroorzaken onder ouderen - omdat die lang binnen en op elkaar zitten, minder bewegen en dus lagere weerstand krijgen, enzovoorts. We zullen spoedig uitgebreid terugkomen op dit punt en een cross-country meta-analyse van besmettingstrends in verschillende landen presenteren.
Uitspraak 5: “De PCR-test is zo onbetrouwbaar als iets.”
De vijfde uitspraak van Baudet ging over PCR-tests. Hij stelde dat die zeer onbetrouwbaar zijn, en dus geen goede graadmeter vormen voor ‘besmettingen’. Volgens EenVandaag zou dit ook onjuist zijn.
Bij een PCR-test wordt bekeken of er brokstukjes van virussen in het speeksel of slijmvlies van geteste personen aanwezig zijn. Zoals viroloog Marion Koopmans verduidelijkt: “De PCR toont aan of jij het virus-RNA bij je hebt. Maar of dat virus-RNA in een virusdeeltje zit dat ook intact is en ook besmettelijk is, of dat het gewoon restjes RNA zijn die een tijdlang nadat iemand geïnfecteerd is geweest, kun je niet aantonen.”4
Met andere woorden: de PCR zegt niets over besmettelijkheid, weinig over besmetting en kan dus ook niet als indicator worden gebruikt om de verspreiding van Corona te meten. Kritiek op de PCR-test zwelt dan ook aan. In een uitgebreide kritiek van 22 wetenschappers uit 9 landen verspreid over heel de wereld, waaronder de Nederlandse onderzoeker Pieter Borger, worden ernstige ontwerpfouten van de test blootgelegd. Hun conclusie: de PCR-test is compleet ongeschikt als screeningsmethode voor volledige populaties in een pandemie.5
Het RIVM zelf schat dat de PCR-test een foutmarge heeft in ‘sensitiviteit’ van 2 tot 33 procent.6 Dit betekent dat de test in 2 tot 33 procent van de gevallen een onterecht positieve uitslag geeft.
Ook deze uitspraak van Baudet was dus juist.
BONUSUITSPRAAK: “Er is een IC-schip met meer dan 450 bedden. Wordt niet gebruikt”
Tot slot bespreekt EenVandaag nog een laatste uitspraak van Baudet bij OP1 over de beschikbaarheid van een ‘Corona-schip’. Op 14 oktober 2020 stelde een zorgondernemer dit inderdaad ter beschikking aan het LCPS (Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding). Op 5 november 2020 werd dit schip opnieuw aangeboden aan het ministerie van VWS. Het schip is het eerste specialistische COVID19 ziekenhuisschip ter wereld met ongeveer 450 bedden en heeft in Italië zeer succesvol als ziekenhuis gefungeerd. Het gereedmaken van het schip tot ziekenhuisschip duurde slechts acht dagen.
Een wetenschappelijke publicatie ging uitgebreid in op de inrichting en ventilatie van de cabines - en concludeerde dat deze te gelden hebben als bonafide ziekenhuiskamers.7 Het medisch personeel dat werd aangeboden was een mix van buitenlandse en Nederlandse verpleegkundigen en artsen waardoor het taalprobleem tot een minimum zou worden gereduceerd. Het is onbegrijpelijk dat de regering deze optie - slechts één van zeer vele om de zorg direct en significant op te schalen - tot op heden volledig heeft genegeerd.
